У каждого этноса существуют свои традиционные представления об эталоне женской красоты. На первом месте из внешних характеристик казахской девушки были волосы, длина, густота и смоляной цвет (ұзын қара, қалың шаш) которых придавали женскому облику особое очарование. Родители, нарекая дочерей именами Алтыншаш (золотые волосы), Қарашаш (черные волосы), Сұлушаш (красивые волосы), верили, что это будет способствовать формированию их красоты.
Выставлять напоказ косы с украшениями девушке разрешалось. Согласно традиционному этикету, волосы должны были быть такой длины, чтобы закрывали грудь. При этом косы украшались всевозможными серебряными подвесками, среди которых были элементы, обладающие магией защиты и, одновременно, являющиеся символом плодородия.
Следует обратить внимание на тот факт, что в сознании казахов здоровые блестящие и длинные волосы всегда ассоциировались с очарованием девушек. Особенную роскошь прические придавало переплетение кос серебряной цепочкой, что вносило экзотическое великолепие.
Сегодня как никогда украшения в этностиле стали популярными, престижными и желанными для современных модниц. Дело в том, что введение в костюм, в том числе молодежный, элементов из традиционного прикладного искусства, в частности ювелирного – не только дань памяти о народных художественных традициях, но и стремление вдохнуть новую жизнь в наследие творческого коллективного гения казахских зергеров.
Косы девушек казахи традиционно украшали шумящими подвесками шолпы, шашбау, и шаштеңге, состоящими из подвижно-соединенных ажурных медальонов со вставками из натуральных камней. Природная красота камня эффектно подчеркивалась кружевной оправой, к которой подвешивались монеты для большей декоративности и композиционной завершенности. Шолпы и шаштеңге подвешивались к концам кос. Шашбау крепили у основания и спускали по всей длине косы, подчеркивая длину и густоту волос.
Әрбір этностың әйел сұлулығына қатысты өз дәстүрлі көзқарастары болды. Қазақ қызының сыртқы келбетінде оның әйел келбетіне ерекше көрік беріп тұратын бұрымды қара шашының ұзындығы, қалыңдығы бірінші орында тұрды. Ата-аналары қыздарына Алтыншаш, Қарашаш, Сұлушаш деген есімдер қоя отырып, бұл қыздарының сұлу болып өсуіне ықпал ететіндігіне сенді.
Қыздарға әшекей тағылған бұрымдарын көрсетіп жүруге рұқсат етілетін. Дәстүрлі әдепке сәйкес, қыздардың шашы кеуделерін жауып тұратындай ұзын болуы тиіс болды. Бұл ретте қыздардың бұрымды шаштарына қорғаныс күшіне ие әрі тектілік белгісі болып табылатын элементтері бар күміс шашбау тағылатын.
Қазақтарда жалтыраған көрікті әрі ұзын шаш үнемі қыздардың сұлулығының белгісі болып табылғанын айта кеткен жөн. Шашты күміс шашбаумен қосып өру ерекше әсемдік пен көркемдік беретін.
Бүгінде этностильдегі әшекейлер қазіргі заманғы арулардың арасында кеңінен таралып, әсемдіктің белгісіне айналды. Жастардың киімдеріне дәстүрлі қолданбалы өнердің, әсіресе зергерлік элементтерін енгізу –халқымыздың көркем дәстүрін есте сақтап қалу ғана емес, сонымен қатар қазақ зергерлерінің ұжымдық шығармашылдық шеберлігінің мол мұрасын қайта жандандыруға ұмтылу.
Қыздардың шаштарын қазақтар табиғи тастармен көмкерілген оюлы қозғалмалы-байланыстырылған сыңғырлаған шолпы, шашбау және шаштеңгемен әшекейлеген. Тастардың табиғи әсемдігі сәнді өрнек пен композициялық аяқталымды білдіретін теңгелер ілінетін өрнекті жиектемемен айшықталатын. Шолпы мен шаштеңге бұрымның ұшына ілінетін. Шашбауды негізгі бұрымның бойымен бүкіл шаштың ұзындығына қарай тағатын, бұл шаштың қалыңдығы мен ұзындығын айшықтап тұрды.